Ochrona zagrożonych siedlisk przyrodniczych
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu realizuje projekt pn. „Ochrona zagrożonych siedlisk przyrodniczych położonych na obszarze województwa opolskiego”, współfinansowany ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 w ramach działania 05.01 – Ochrona różnorodności biologicznej.
Celem projektu jest zachowanie i ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami. Cel ten jest realizowany poprzez działania realizowane w projekcie, do których zalicza się:
a) wdrażanie nowych dokumentów planistycznych na potrzeby ochrony rezerwatów przyrody,
b) ochronę czynną siedlisk przyrodniczych w obszarach Natura 2000 i RP Góra Gipsowa.
W ramach pierwszej puli działań udało się do końca 2020 wykonać 13 dokumentacji przyrodniczych na potrzeby utworzenia planów ochrony dla 13 opolskich rezerwatów przyrody (Lubsza, Przylesie, Bażany, Płużnica, Przysiecz, Jaśkowice, Jeleni Dwór, Przyłęk, Boże Oko, Lesisko, Rogalice, Leśna Woda oraz Śnieżyca). Z pośród wykonanych dokumentacji, dziesięć stało się podstawą do przyjęcia planów ochrony, zaś pozostałe trzy plany ochrony planuje się ustanowić do końca realizacji projektu tj. do końca roku 2021.
Działania polegające na ochronie czynnej można skategoryzować wg siedlisk, tj.:
a) siedlisko muraw kserotermicznych 6210, położone w granicach rezerwatu przyrody Góra Gipsowa, dla którego plan ochrony wskazał sukcesję muraw oraz ekspansję gatunków niepożądanych jako istniejące zagrożenie. W ramach projektu od roku 2017 nieprzerwanie prowadzone jest koszenie muraw, a także płatów trzciny i trzcinnika, likwidowanie odrostów robinii akacjowej, a przede wszystkim usuwanie barszczu Sosnowskiego w granicach występowania siedliska oraz w bezpośrednim jego sąsiedztwie;
b) siedliska łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych 91E0 oraz łęgowych lasów dębowo-wiązowo-jesionowych 91F0, położone w granicach obszarów Natura 2000: Opolska Dolina Nysy Kłodzkiej (w tym w granicach rezerwatów przyrody: Kokorycz i Dębina), Przyłęk nad Białą Głuchołaską i Żywocickie Łęgi. Sporządzone dla ww. obszarów Natura 2000 plany zadań ochronnych wskazują, że jednym z zagrożeń dla siedlisk jest ekspansja obcych gatunków inwazyjnych, tj. rdestowców w przypadku wszystkich ww. obszarów oraz niecierpka gruczołowatego w obszarach Natura 2000 Przyłęk nad Białą Głuchołaską i Żywocickie Łęgi. Od roku 2018 (w przypadku zwalczania niecierpka gruczołowatego w obszarze Przyłęk nad Białą Głuchołaską od 2017) prowadzone jest zwalczanie wymienionych gatunków inwazyjnych, które z każdym nawrotem prac przynosi lepsze rezultaty. Do roku 2020 udało się znacznie ograniczyć występowanie wszystkich zwalczanych gatunków inwazyjny.
Szczególnie zadowalające efekty osiągnięto w rezerwacie Góra Gipsowa gdzie właściwie wyeliminowano kwitnące osobniki barszczu Sosnowskiego. Podobne efekty osiągnięto w obszarach Natura 2000 gdzie zlikwidowano zupełnie większość płatów zarówno niecierpka gruczołowatego jak i rdestowców.
Projekt wpływa na realizację celów RPO WO 2014-2020 poprzez realizację celu szczegółowego V osi priorytetowej, tj. ,,Wzmocnienie mechanizmu ochrony bioróżnorodności w regionie”. Powstałe wskutek jego realizacji plany ochrony dla rezerwatów przyrody pozwolą stworzyć ramy do zarządzania tymi obszarami w okresie kolejnych 20 lat poprzez wskazanie zagrożeń i określenie działań ochronnych. Wykonane zabiegi z zakresu ochrony czynnej pozwolą na poprawienie stanu zachowania siedlisk, w tym siedlisk priorytetowych (oznaczonych dalej ,,*”), będących przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej tj. siedlisk o kodach: 6210 Murawy kserotermiczne, *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe i 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe.
Autor: Tomasz Biwo, Karolina Olszanowska-Kuńka
