Wawrzynek wilczełyko

Daphne mezereum

Środowisko występowania: żyzne lasy, buczyny, grądy, przede wszystkim na podłożu zawierającym węglan wapnia.

Występuje w całej Europie, na zachodniej Syberii i Kaukazie. W całej Polsce jest rozpowszechniony.

Wawrzynek lubi stanowisko półcieniste lub cieniste, chłodne. Gleba powinna być żyzna, próchniczna, wilgotna. Jest całkowicie odporny na mrozy.

Gdzie spotkasz na Opolszczyźnie: obszar Natura 2000 Góry Opawskie, rezerwat przyrody Śnieżyca, rezerwat przyrody Lesisko, Park Krajobrazowy Góra św. Anny, Park Krajobrazowy Góry Opawskie, Stobrawski Park Krajobrazowy,

Status i ochrona prawna: gatunek podlegający częściowej ochronie w Polsce. Na Czerwonej liście województwa opolskiego ma status LC – takson najmniejszej uwagi. Ze względu na piękne, różowe kwiaty często był zbierany do bukietów, w szczególności w okresie wielkanocnym. Wawrzynek nie lubi przycinania, trudno odrasta, nie zagęszcza się, co powoduje stopniowe obumieranie rośliny. Z tego powodu został objęty ochroną prawną.

Jest to krzew, najczęściej niski, słabo rozgałęziony. Jego wysokość wynosi 0,3-1,5 m. Pędy są jasnoszarego koloru. Liście ma podłużne, wąskie, zgromadzone tylko na szczytach pędów. Jest to bardzo charakterystyczna cecha gatunku. Drugą cechą są różowe kwiaty                            i okres kwitnienia - przed rozwinięciem liści, od lutego do kwietnia. Jest jednym ze zwiastunów wiosny. Kwiaty są skupione na szczytach pędów. Wczesną wiosną wyróżnia się kolorystycznie w lesie i łatwo go zauważyć. Owoce – czerwone jagody dojrzewają w lipcu i sierpniu. Cała roślina jest bardzo silnie trująca, należy do jednych z najbardziej trujących roślin w Polsce. Zawiera 2 toksyczne substancje: dafninę i mezereinę. Dla dorosłych zjedzenie 10 owoców jest dawką śmiertelną, a dla dziecka nawet 1-2 owoce. Dawniej był wykorzystywany jako roślina lecznicza w leczeniu chorób reumatycznych, słabego krążenia obwodowego, stanów zapalnych nerwów i mięśni, w chorobach skóry, egzemach czy wysypkach.

Bardzo ciekawa jest nazwa zarówno polska jak i łacińska gatunku. Nazwa wawrzynek prawdopodobnie wskazuje podobieństwo liści do liści wawrzynu. Wilczełyko może wskazywać na właściwości kory. W niej znajdują się trujące substancje, które po zetknięciu ze skórą mogą powodować: obrzęki czy pęcherze. Natomiast nazwa łacińska Daphne pochodzi od greckiej nimfy Dafne. Apollin zakochał się w niej bez wzajemności. Uciekając od niego, prosiła Bogów o ratunek. Zeus postanowił jej pomóc i zamienił ją w drzewo laurowe – wawrzyn. Nazwa łacińska wawrzynu to Laurus nobilis L. A ze względu na podobieństwo wawrzynka do wawrzynu to w nim została upamiętniona miłosna historia.

Autor tekstu Katarzyna Piekielska

Bibliografia:

Witkowska-Żuk, L. 2013. Rośliny Leśne. Multico. Oficyna Wydawnicza sp. z o.o.

Czekalski, M. 2018. Rośliny mało znane. Wawrzynki. Zieleń Miejska.

Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

https://ozdobne.waw.pl/daphne-mezereum-wawrzynek-wilczelyko/ - stan na 27.01.2025 r.