Zimowit jesienny

Colchicum autumnale

Środowisko występowania: wilgotne łąki, widne lasy, żyzne, gliniaste gleby

Miejsce występowania: południowa część Europy, od Hiszpanii po Turcję; w Polsce rośnie na pogórzu i południowej części niżu. Najwyżej położone jego stanowisko znajduje się na Polanie Chochołowskiej w Tatrach.

Status i ochrona prawna: gatunek podlegający częściowej ochronie w Polsce. Ze względu na piękne, dekoracyjne kwiaty często był wykopywany do ogrodów, co spowodowało wyginięcie z niektórych stanowisk. Rośnie głównie na łąkach, dlatego zagrożeniem jest również zarastanie, sukcesja tych miejsc. Wymaga ochrony czynnej w postaci koszenia łąk.

Jest to niewielka bylina posiadająca bulwę pod ziemią. Kwitnie od sierpnia do października. Kwiaty są koloru liliowego i podobne do krokusa, jednak dużo większe. Zalążnia kwiatu znajduje się pod ziemią. Dopiero wiosną wyrasta ponad powierzchnię oraz wypuszcza liście podobne do tulipana, które tworzą osłonę dla dojrzewającego owocu. Gdy to się stanie liście zamierają. Wtedy roślina przechodzi w stan odpoczynku i przygotowania przed kolejnym kwitnięciem.

Nazwa łacińska Colchicum autumnale informuje nas o substancji, którą zimowit zawiera. Jest to kolchicyna. Co ciekawe jest ona zaliczana do najsilniejszych toksyn roślinnych, ale również stosuje się ją jako lekarstwo. Spożycie kilku nasion może spowodować śmierć. Kolchicyna jest stosowana jako lek, przede wszystkim w leczeniu ostrych napadów dny moczanowej.

Autor tekstu Katarzyna Piekielska

Bibliografia:

Illg, J. (red.) 2009. Rozpoznawanie roślin w Polsce.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zimowit_jesienny - stan na 8.10.2025 r.

https://atlas-roslin.pl/pelna/gatunki/Colchicum_autumnale.htm - stan na 8.10.2025 r.