Rezerwat przyrody Staw Nowokuźnicki
Rok utworzenia: 1957r.
Powierzchnia: 28,91 ha
Rodzaj: florystyczny
Położenie administracyjne: powiat opolski, gmina Prószków
Rezerwat zlokalizowany jest w miejscowości Nowa Kuźnia, na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Bory Niemodlińskie”. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych stanowiska roślin wodnych, a w szczególności kotewki orzecha wodnego Trapa natans, oraz ochrona ptactwa.
Dominującymi zbiorowiskami lądowym w rezerwacie są: ols porzeczkowy oraz łozowisko wierzbowe. Spośród zbiorowisk wodnych dominuje zespół „lilii wodnych”. Zespół orzecha wodnego występuje na powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych.
Gatunek będący głównym przedmiotem ochrony w rezerwacie, tj. kotewka orzech wodny, to roślina bardzo rzadka w Polsce, dla której obecnie wykazany został długoletni negatywny trend, zarówno pod względem liczby stanowisk, jak i powierzchni zasiedlonego obszaru. Od 1870 r. gatunek ten wyginął na ponad 180 znanych miejscach występowania, a pod koniec XX wieku potwierdzono jego obecność już tylko na 39 stanowiskach. W sposób szczególny podkreśla to znaczenie rezerwatu w obliczu wymierania tego gatunku na całym obszarze swego występowania. Ogólna liczba gatunków roślin dotychczas stwierdzonych na terenie rezerwatu przekracza 300. Ochroną prawną objęte są, obok kotewki orzecha wodnego, salwinia pływająca (ochrona ścisła) i bobrek trójlistkowy (ochrona częsciowa).. Na terenie rezerwatu stanowiska swoje mają także gatunki zagrożone w skali kraju i województwa, np. zachylnik błotny, narecznica grzebieniasta, jaskier wielki, siedmiopalecznik błotny. Awifauna lęgowa rezerwatu liczy ok. 40 gatunków. Wśród nich: cyranka, głowienka, błotniak stawowy, wodnik, łyska, remiz i turkawka.
We wschodniej części rezerwatu zlokalizowana jest ścieżka edukacyjna, wyposażona w tablice edukacyjne, platformy widokowe oraz ławki.
Czy wiesz, że...?
…Kotewka orzech wodny wytwarza jadalne i bardzo smaczne orzechy. Owoc zawiera dużo skrobii, która była użytkowana przez naszych przodków. Od średniowiecza do XVIII wieku kotewkę uprawiano w Europie (nadal jest uprawiana w Chinach i Indiach). Orzechy sprzedawano na targach i zjadano na surowo bądź po ugotowaniu w słonej wodzie. Z mączystych owoców po zmieleniu na mąkę wypiekano placki. W dworach wypiekano z nich ciastka, a ze skorupek orzechów wyrabiano ozdoby. W średniowieczu kolczaste owoce wykorzystywano również jako zabezpieczenie obejścia przed złodziejami - rozsypywano je we wsiach pod oknami. Obecnie gatunek ten jest zagrożony wymarciem na skutek regulacji rzek, wypłycania i zarastania starorzeczy, skażenia chemicznego wód oraz gospodarki rybackiej. W Polsce osiąga on północną granicę zasięgu i jest rośliną bardzo rzadko spotykaną. Zasiedla stojące lub wolno płynące wody, które w lecie są silnie nagrzane (m.in. eutroficzne starorzecza i stawy rybne). Jej nazwa związana jest z występowaniem na orzechach hakowatych wyrostków, które umożliwiają przyczepianie i rozprzestrzenianie się gatunku. Orzech przypomina dzięki temu czteroramienną kotwicę (łac. Calcitrapa).