Bory Niemodlińskie PLH160005
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty od 2011 r.
Powierzchnia:4541,34 ha
Położenie administracyjne: woj. opolskie: powiat opolski – gmina Dąbrowa, Niemodlin, Tułowice; powiat brzeski – gmina Lewin Brzeski; powiat nyski – gmina Łambinowice
Informacje ogólne
Obszar Borów Niemodlińskich jest rozległym kompleksem leśnym rozciągającym się na falistej i równinnej wysoczyźnie polodowcowej porozcinanej dolinkami rzecznymi, między dolinami Nysy Kłodzkiej i Odry. Równiny wodnolodowcowe oraz ostańce denudacyjne urozmaicają zespoły wydm dochodzących do 15 m wysokości, a także bezodpływowe zagłębienia, w których zlokalizowane są bory bagienne i torfowiska. Większa część ostoi jest zalesiona, głównie lasami o charakterze gospodarczym, wśród których zachowały się liczne fragmenty lasów o charakterze rodzimym. Wśród lasów występują duże kompleksy stawów z charakterystycznymi dla tych ekosystemów zespołami roślinności i fauny wodno-błotnej. Większe kompleksy zbiorowisk łąkowych występują w dolinach rzecznych, w tym Ścinawy Niemodlińskiej i Wytoki oraz ich dopływów. Obszar stanowi część dużego zwartego kompleksu leśnego, którego część zachodnia charakteryzuje się bardzo dużą różnorodnością siedliskową, od siedlisk suchych na wydmach do skrajnie wilgotnych torfowisk i stawów. Jednocześnie charakter zagospodarowania oraz liczne strefy nieciągłości występujących siedlisk decydują o konieczności delimitacji ostoi w kilku podobszarach, nie połączonych ze sobą przestrzennie.
Przedmioty ochrony
Siedliska przyrodnicze: 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji, 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea), 7150 Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion, 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), 9190 Kwaśne dąbrowy (Quercetea robori-petraeae), 91D0 Bory i lasy bagienne, 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
Gatunki ssaków: 1308 Mopek Barbastella barbastellus, 1324 Nocek duży Myotis myotis, 1355 Wydra Lutra lutra
Gatunki płazów: 1166 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus, 1188 Kumak nizinny Bombina bombina
Opis przedmiotów ochrony w obszarze
Szczególną wartość w obszarze Natura 2000 prezentuje zespół torfowisk przejściowych, trzęsawisk i torfowisk wysokich, ponieważ jest to jeden z ostatnich zachowanych kompleksów tego typu na terenie województwa opolskiego. Torfowiskom towarzyszą bory bagienne o charakterze priorytetowym oraz duże powierzchnie lasów grądowych. Bory Niemodlińskie są jednym z bardziej zróżnicowanych nizinnych obszarów Natura 2000 w województwie opolskim o czym decyduje występowanie na ich obszarze aż ośmiu siedlisk przyrodniczych. Wewnątrz obszaru zlokalizowane są dwa Rezerwaty Przyrody tj. Rezerwat Przyrody Prądy i Rezerwat Przyrody Złote Bagna.
Na terenie Borów Niemodlińskich znajduje się wiele zbiorników wodnych o łącznej powierzchni 807 ha. Większość z nich pełni funkcję stawów rybnych. Środowisko to sprzyja występowaniu tutaj wydry. Na terenie obszaru znajduje się 8-15 terytoriów osobniczych tego gatunku. W okresie rozrodczym liczebność tutejszej populacji wynosi maksymalnie kilkadziesiąt osobników. Liczne tereny podmokłe, zbiorniki wodne i cieki tworzą dogodne środowisko dla kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej. Również siedliska dwóch gatunków nietoperzy ujętych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, związane są z występującymi tutaj zbiornikami wodnymi i starodrzewami grądowymi.
Dla ciekawych:
... kumak nizinny jest płazem występującym licznie na terenie Borów Niemodlińskich. Niepokojony bardzo często odwraca się brzuchem do góry prezentując pomarańczowo-czerwone ubarwienie. Zachowanie to ma na celu odstraszenie drapieżnika.
...pomimo tego że traszka grzebieniasta jest gatunkiem płaza o jednym z największych areałów występowania w Europie, to jej liczebność cały czas spada. Przyczyniają się do tego najczęściej zmiany środowiska jej występowania, a w szczególności zasypywanie zbiorników wodnych, melioracje i pogorszenie stanu wód. Nazwę traszka grzebieniasta zawdzięcza grzebieniowi noszonemu przez samca w porze godowej.
...torfowiska wysokie są siedliskami silnie uwilgotnionymi, na których występują specyficzne gatunki roślin, m.in. mchy torfowce. Poprzez coroczne obumieranie roślin żyjących na torfowiskach dochodzi do akumulacji ich masy w postaci nakładu masy organicznej nie ulegającej rozkładowi. Określono, że corocznie torfowisko wysokie rośnie w ten sposób o ok. 1 mm.