Kamień Śląski PLH160003

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty od 2008r.
Powierzchnia: 767,23 ha
Położenie administracyjne: powiat krapkowicki – gmina Gogolin, powiat strzelecki – gmina Izbicko.

 

 

Informacje ogólne

Obszar obejmuje kompleks siedlisk łąkowych oraz użytków rolnych. Część ostoi stanowi lotnisko cywilne o znaczeniu lokalnym. Obszar ma kluczowe znaczenie dla restytucji w Polsce susła moręgowanego – ziemnej wiewiórki przybyłej na teren kraju na przełomie XVIII i XIX w. Suseł moręgowany w okolicach Kamienia Śląskiego występował naturalnie jeszcze w latach 70-tych ubiegłego stulecia. Populacja gatunku wyginęła, jednak ze względu na zachowanie na jej dawnych stanowiskach odpowiednich warunków siedliskowych, w 2005 r. na teren obecnej ostoi dokonano pierwszych wsiedleń gatunku (Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” wspólnie ze Stowarzyszeniem Ochrony Stobrawskiego Parku Krajobrazowego BIOS i Ogrodem Zoologicznym w Poznaniu). W obszarze suseł moręgowany jest gatunkiem osłonowym, tzn. jego ochrona zapewnia ochronę wielu innym, współwystępującym tu gatunkom i ich siedliskom.

 

Przedmioty ochrony

Siedliska przyrodnicze: 6510 niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), 6210 murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis Festucion pallentis)

Ssaki: 1335 Suseł moręgowany Spermophilus citellus

 

Opis przedmiotów ochrony

Kluczowym dla istnienia obszaru jest gatunek susła moręgowanego. Gatunek ten jest reintrodukowany od 2005 r. W latach 2005-2006 w obszarze wsiedlono 179 osobników. Weryfikacja terenowa w 2018 roku wykazała około 750 zajętych nor. Liczebność populacji określono na ok. 200 osobników. Wydaje się być ona ustabilizowana, a jej liczebność sukcesywnie rośnie. Zagrożenia, które dotyczą tego gatunku, wiążą się przede wszystkim ze zmianą sposobu użytkowania terenów siedliskowych. Jest to gatunek ściśle związany ze zbiorowiskami łąkowymi. Ich utrzymanie jest warunkiem istnienia tego gatunku. Niebezpieczna dla susłów jest zatem zmiana użytkowania gruntów z pastwiskowego na uprawy lub inne cele rolnicze. Niekorzystna przy tym jest sukcesja naturalna, doprowadzająca do zarastania łąk drzewami i krzewami. Susły narażone są także na ataki drapieżników – szczególnie lisów, dużych ptaków drapieżnych oraz psów i kotów.

Najistotniejszymi siedliskami przyrodniczym, dzięki którym możliwe jest występowanie tu susła moręgowanego są łąki świeże oraz murawy kserotermiczne. W zasięgu siedliska 6510, czyli łąki świeżej, występują gatunki typowe dla siedlisk suchych, m.in. chaber driakiewnik, dąbrówka kosmata, czy wiązówka bulwkowa; odnaleziono tu również stanowiska chronionego śniedka baldaszkowatego i goryczki krzyżowej, uznanej za gatunek krytycznie zagrożony wymarciem na Opolszczyźnie oraz inne gatunki zamieszczone na Czerwonej liście roślin naczyniowych województwa opolskiego. Są to, m.in. ośmiał mniejszy czy oman szlachtawa, których naturalne stanowiska notowane są wyłącznie na południu kraju. Podobnie jak w przypadku susła, największym zagrożeniem dla zbiorowisk łąkowych i murawowych jest zmiana ich sposobu użytkowania lub zaniechanie prowadzenia gospodarki rolnej (np. koszenie).

 

Dla ciekawych:

…w powiedzeniu „spać jak suseł” jest wiele racji. Suseł przesypia bowiem ponad 7 miesięcy w roku, jak również większość czasu w ciągu doby.

… mimo, że susły żyją w dużych koloniach, każdy z nich zasiedla swoją własną norę.