Łąki w okolicach Kluczborka nad Stobrawą PLH160013

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty od 2011 r.
Powierzchnia: 356,65 ha
Położenie administracyjne: woj. opolskie: powiat kluczborski – gmina Kluczbork, gmina Wołczyn.

 

Informacje ogólne

Obszar położony jet na zachód od Kluczborka (ale jeszcze w jego administracyjnych granicach), wzdłuż rzeki Stobrawy. Obejmuje zbiorowiska okresowo koszonych łąk ze szczawiami, rdestem wężownikiem, wierzbówką, turzycami oraz mozgą trzcinowatą i krwiściągiem lekarskim. Bardziej podmokłe fragmenty zarasta trzcina. Niektóre miejsca są odkształcone ze znacznym udziałem pokrzywy. Fragmenty położone w części wschodniej i południowo-wschodniej miejscami porasta drzewostan złożony z dębu szypułkowego, olchy czarnej i wierzb. Stobrawa prowadzi czysta wodę, która na wschodniej granicy łąk jest podpiętrzona niewielką śluzą. Dno doliny wyścielają mady rzeczne, lokalnie namuły. Na znacznej części obszaru poziom wód gruntowych waha się między 0,5-1,0 m.

Pospolitym gatunkiem płaza na łąkach jest żaba trawna. Gady reprezentowane są przez zaskrońca. Z obserwowanych ptaków wymienić należy skowronka, pliszkę żółtą, świergotka łąkowego i czajkę. Na łąki zalatują bocian biały, gawron, szpak oraz polująca na gryzonie pustułka. Ssaki reprezentuje m. in. zając i sarna, chociaż nie są zbyt częste. Bogata jest fauna bezkręgowców. Występują duże ilości ślimaków winniczków oraz ślimaki z rodzaju bursztynka (Succinella) oraz liczne gatunki pająków, w tym tygrzyk paskowany.

W okresie kwitnienia rosnące tutaj gatunki roślin odwiedzane są przez rożne gatunki motyli i błonkówek.

 

Przedmioty ochrony

1060 Czerwończyk nieparek Lycaena dispar
4038 Czerwończyk fioletek Lycaena helle
6179 Modraszek nausitous Maculinea nausithous

 

Opis przedmiotów ochrony w obszarze

Czerwończyki nieparek oraz fioletek wraz z modraszkiem nausitousa są przedmiotami ochrony w obszarze. Wszystkie należą do rodziny modraszków, których charakterystyczna barwa skrzydeł kilku gatunków zawdzięcza bezpośrednio swoją nazwę. Błękitnie ubarwione skrzydła tych niewielkich motyli dziennych są zauważalne np. w przypadku modraszka nausitousa. Ważnym elementem jego występowania są rośliny tworzące siedliska łąk wilgotnych i łąk świeżych. Łąki te powinny być koszone maksymalnie raz do roku (optymalnie we wrześniu). Czerwończyk nieparek jest z kolei ściśle związany siedliskiem występowania i samą rośliną żywicielską z rodzaju Rumex, które występują w terenach położonych przy linii brzegowej niewielkich rzek lub rowów. Z kolei czerwończyk nieparek wymaga w swoim siedlisku występowania, jedynej w naszej szerokości geograficznej  rośliny żywicielskiej – rdestu wężownika.

Negatywnie na te trzy chronione gatunki wpływać może zmiana użytkowania łąk na grunty rolne czy też melioracje wodne, które mogą wpłynąć na osuszanie siedliska. Poprzez zaoranie łąk dochodzi do niszczenia roślin tam występujących co wiąże się z utratą cennego siedliska. Poprzez zmiany możliwe jest wycofywania się gatunków mrówek, które są niezbędne w cyklu rozwojowym modraszków. Mowa o myrmekofilii, czyli ścisłych zależnościach pewnych gatunków z mrówkami. W przypadku modraszka nausitousa, larwy motyla żerują na larwach mrówek w koloniach, otrzymując dodatkowo ochronę.

 

Dla ciekawych:

….. obszary Natura 2000 Łąki w okolicach Kluczborka nad Stobrawą oraz Łąki w okolicach Karłowic nad Stobrawą wiąże rzeka. Stobrawa jest jedną z najbardziej malowniczych rzek Śląska. Jej bieg wyznaczał niegdyś granicę między tzw. Górnym a Właściwym (obecnie zwany Dolnym) Śląskiem.

….. oba wymienione wyżej obszary łączy także postać historyczna ks. Jana Dzierżona, który jest uważany za mentora wszystkich pszczelarzy. Ks. Jan Dzierżon urodził się w okolicach Kluczborka, a następnie objął probostwo w Karłowicach. Przez cały okres jego życia zajmował się pszczelarstwem udoskonalając metody hodowli tych pożytecznych dla człowieka owadów.

….. ciekawostką biologii czerwończyka fioletka jest to, że samce wykazują silne zachowania terytorialne. Przysiadając na częściach roślin potrafią odganiać innych przedstawicieli swojego gatunku, a nawet inne owady. W przypadku masowego występowania fioletka dochodzi wręcz do walk między samcami, które przypominać mogą walki ptaków na tokowiskach. Warto zaznaczyć, że opolska populacja fioletka jest znacznie oderwana od zwartego zasięgu występowania, który obejmuje tereny położone na wschód od Wisły.