Teklusia PLH160017
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty od 2011 r.
Powierzchnia: 316,5 ha
Położenie administracyjne: woj. opolskie: powiat kluczborski – gmina Wołczyn.
Informacje ogólne
Obszar zlokalizowany jest w obniżeniu dolinnym dopływu Wołczyńskiej Strugi, nieznacznie rozcinającym przyległą wysoczyznę polodowcową. Dno doliny jest płaskie, wyścielone madami, namułami i torfami.
Teklusia jest jednym z niewielu obszarów z zachowanymi, urozmaiconymi siedliskami przyrodniczymi w rolniczym krajobrazie Niziny Śląskiej. Obszar obejmuje głównie fragmenty doliny cieku Jakubowskiej Wody będącego dopływem Wołczyńskiej Strugi, który uchodzi do Stobrawy (zlewnia Odry). Charakterystyczną cechą tej doliny jest zalegający w podłożu pokład torfu. Jej centralna część, niegdyś wykorzystywana jako łąki i pastwiska, w drugiej połowie XX wieku uległa wtórnemu zabagnieniu w wyniku zaprzestania gospodarki łąkarskiej oraz braku odnawiania systemu rowów melioracyjnych i drenów. W części tej rozwinęły się fitocenozy łęgów i olsów. Ich południową część zasiedliły bobry, które budując tamę na korycie głównego cieku przyczyniły się do dodatkowego podtopienia terenu. Jednak zasadnicza część proponowanej ostoi nadal jest użytkowana jako łąki kośne, charakteryzujące się mozaikowatą strukturą zbiorowisk i dużym bogactwem florystycznym. Obecne tu zbiorowiska roślinne reprezentują zarówno podmokłe szuwary turzycowe, łąki bagienne i zmiennowilgotne, jak też łąki świeże. Istotnym elementem krajobrazu tego obszaru są niewielkie enklawy łąk i pastwisk otoczonych fragmentami lasu i zadrzewień w rejonie osady Teklusia. Istniejąca mozaika zbiorowisk roślinnych stwarza dogodne warunki siedliskowe dla różnych grup zwierząt, z których do tej pory wstępnie rozpoznano ptaki.
Przedmioty ochrony
Siedliska przyrodnicze: 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), 9190 Kwaśne dąbrowy (Quercetea robori-petraeae) (planowany przedmiot ochrony), 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
Opis przedmiotów ochrony w obszarze
Dużą rolę w kształtowaniu warunków wilgotnościowych tego terenu odgrywają bobry. Na terenie obszaru występuje prawdopodobnie tylko jedna stała populacja rodzinna, co jest zbyt małą ilością aby bóbr pozostał przedmiotem ochrony w obszarze. Na obrzeżach łęgu zachowały się fragmenty łąk bagiennych i zmiennowilgotnych z rzadkimi gatunkami roślin, takimi jak kukułka szerokolistna Dactylorchiza majalis i bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata, a z gatunków rzadkich siedmiopalecznik błotny Comarum palustre, starzec kędzierzawy Senecio rivularis oraz turzyca tunikowa Carex appropinqua, która tworzy tu własne zbiorowisko rzadko notowane w południowo-zachodniej Polsce. Bardzo cenne są również łąki charakteryzujące się dużą zmiennością składu fitocenoz, odzwierciedlającą zróżnicowanie warunków lokalno-siedliskowych, a przede wszystkim stopień uwilgotnienia, zasobności podłoża oraz intensywności użytkowania. Wymienić tu należy zwłaszcza łąki położone na północnym krańcu obszaru, w kierunku Skałąg i na zachód w kierunku Komorzna, które charakteryzuje bogaty skład florystyczny. Do najcenniejszych należą fragmenty łąk zmiennowilgotnych z udziałem chronionej paproci – nasięźrzału pospolitego Ophioglossum vulgatum, czy lokalnie zagrożonych gatunków takich jak krwawnik kichawiec Achillea ptarmica oraz rutewka wąskolistna Thalictrum lucidum. Ostoja wypełnia lukę w ochronie siedlisk łąkowych na pograniczu Śląska i Wielkopolski.
Dla ciekawych:
….. Teklusia jest najbardziej na północ wysuniętym obszarem Natura 2000 leżącym w granicach województwa opolskiego.
….. w obrębie Teklusi stwierdzono występowanie bobra europejskiego. Bóbr jest jedynym gatunkiem europejskiego zwierzęcia, które podobnie jak człowiek jest w stanie kształtować środowisko swojego życia. Bobry europejskie zostały reintrodukowane na Opolszczyźnie, czyli ponownie przywrócone środowisku naturalnemu na przełomie XX i XXI w.