Zbiornik Turawa PLB160004

Specjalny Obszar Ochrony Ptaków od 2008 roku.
Powierzchnia: 2124.9 ha
Położenie administracyjne: woj. opolskie: powiat opolski – gmina Turawa

 

 

Informacje ogólne

Obszar stanowi duży zbiornik retencyjny na rzece Mała Panew, w większości otoczony przez lasy. Drugą rzeką uchodzącą do zbiornika jest Libawa. Zbiornik został oddany do użytkowania tuż przed drugą wojną światową, w 1938 r. Zbiornik zbudowano w celu regulacji poziomu wody na rzece Odrze, dostosowując ją do parametrów żeglowności. Kolejnym powodem budowy zbiornika było uregulowanie stosunków wodnych na rzece Mała Panew, która bardzo często powodowała podtopienia okolicznych wiosek. Zachodni brzeg i część południowego są obwałowane. Brzegi północny i wschodni są porośnięte roślinnością wynurzoną, głównie manną mielec Glyceria maxima i pasem zarośli wierzbowych. W tej części zbiornika występują również ośrodki rekreacji turystycznej, głównie sezonowej. Występują tu znaczne wahania poziomu wody. Maksymalna głębokość akwenu wynosi ok. 13 metrów. Przy niskim stanie wody we wschodniej części zbiornika odsłaniają się wielkie połacie piaszczystego i mulistego dna.

 

Przedmioty ochrony

Gatunki ptaków: A053 Krzyżówka Anas platyrhynchos (populacja przelotna), A039 Gęś zbożowa Anser fabalis (populacja przelotna), A145 Biegus malutki Calidris minuta (populacja przelotna), A196 Rybitwa białowąsa Chlidonias hybridus (populacja lęgowa), A197 Rybitwa czarna Chlidonias niger (populacja rozrodcza), A008 Zausznik Podiceps nigricollis (populacja lęgowa)

 

Opis przedmiotów ochrony w obszarze

W obszarze występują co najmniej 24 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. W oparciu o dane pochodzące z lat 1995‐2003, zbiornik spełnia kryteria C4, C3 i C6 ostoi ptaków o znaczeniu europejskim (IBA of EU importance) według BirdLife International. Zbiornik Turawski to ważny teren dla migrujących ptaków wodno-błotnych, liczebność kaczkowatych Anatidae na przelotach oraz podczas zimowania może osiągać 25 tysięcy osobników. W okresie wędrówek występuje tu co najmniej 1% populacji krzyżówki, stosunkowo duże koncentracje osiąga cyraneczka, biegus malutki, biegus zmienny i kszyk. Do gatunków lęgowych będących przedmiotami ochrony zalicza się zausznika oraz rybitwę czarną. Zbiornik jest także jednym z ważniejszych krajowych lęgowisk rybitwy białowąsej. Gatunek ten stosunkowo niedawno skolonizował obszar Polski i w ostatnich dwóch dziesięcioleciach rozprzestrzenia się na terenie kraju, zasiedlając nowe stanowiska. Pierwszy raz rybitwa białowąsa gniazdowała w obszarze ostoi w 2001 r. Do niedawna dość licznie występował tu płaskonos.

 

Dla ciekawych:

….. na potrzeby budowy zbiornika zostały wysiedlone wsie Zamoście i Krzyślina razem z przysiółkiem o nazwie Łuk oraz Pustków, należącymi do Szczedrzyka. Specjalnie dla przesiedleńców wybudowano osiedle w Ligocie Turawskiej, które istnieje do dnia dzisiejszego i odznacza się charakterystycznym tzw. pruskim budownictwem.

….. Zbiornik Turawa zwany jest często błędnie Jeziorem Turawskim. W okresie wakacyjnym jest to popularne miejsce odpoczynku wielu Opolan, a także mieszkańców Górnego Śląska.

….. kaczka płaskonos zawdzięcza nazwę charakterystycznemu, silnie spłaszczonemu dziobowi. Płaski dziób służy do odfiltrowania fito- i zooplanktonu, którym żywi ta kaczka. Z uwagi na charakterystyczne wymagania co do ilości planktonu płaskonos zasiedla bardziej brzegowe partie akwenów lub płytkie zbiorniki gęsto porośnięte roślinnością.

….. łacińska nazwa kaczki krzyżówki oznacza dokładnie kaczkę płaskonosą! Co ciekawe, Karol Linneusz, który uznawany jest za ojca współczesnej systematyki, pierwotnie samca i samicę krzyżówki opisał jako dwa odrębne gatunki! Pochodzenie polskiej nazwy tej kaczki nie jest do końca znane, być może jej nazwa pochodzi od możliwości swobodnego krzyżowania się z innymi gatunkami kaczek, nawet z poza swojego rodzaju.